Lipödem, kronik ve ilerleyici yapıda bir hastalıktır. Doğru tanının konulması kimi zaman zaman alabilir, ancak erken teşhis, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve semptomları kontrol altına almak açısından kritik öneme sahiptir. Teşhis süreci genellikle hastanın ayrıntılı öyküsünün alınmasıyla başlar. Bu aşamada kalp damar cerrahisi ya da ilgili uzman hekim, hastanın tıbbi geçmişini, aile öyküsünü ve mevcut şikâyetlerini değerlendirir.
Aile Geçmişi ve Belirtilerin İncelenmesi
Lipödemin genetik yatkınlığı bulunabileceği için ailede benzer öykünün olup olmadığı sorgulanır. Lipödemin en belirgin bulguları arasında:
Simetrik yağ birikimi,
Dokunmaya karşı hassasiyet,
Kolay morarma,
Sürekli ağrı ve şişlik yer alır.
Hastanın bu belirtileri ne zamandır yaşadığı ve şikâyetlerin günlük yaşamını nasıl etkilediği de tanı koymada dikkate alınır.
Fiziksel Muayene
Lipödem teşhisinde en önemli adımlardan biri fiziksel muayenedir. Hekim, şikâyetli bölgeleri ayrıntılı şekilde değerlendirir:
Simetrik yağ dokusu: Lipödem genellikle her iki bacak, kalça ya da kolda eşit şekilde görülür ve çoğunlukla bilek ya da el bileğinde sonlanır.
Ağrı ve hassasiyet: Yağ dokusunun bulunduğu bölgeler genellikle dokunmaya duyarlıdır.
Cilt altı nodüller: Düzensiz, nodüler yağ dokusu tipik bir bulgudur.
Kolay morarma: Hafif darbelerde bile ciltte morluk oluşabilir.
Görüntüleme Yöntemleri
Tanıyı desteklemek için bazı görüntüleme tekniklerinden yararlanılabilir:
Ultrason: Yumuşak dokuları ve yağ tabakasını değerlendirmede kullanılır.
MRI (Manyetik Rezonans): Yağ dağılımı ve lipödemin yaygınlığı hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Lenfosintigrafi: Lipödemin lenfödemle karıştığı durumlarda lenf akışını incelemek için tercih edilir.
Laboratuvar ve Genetik Testler
Lipödem için özel bir kan testi bulunmamaktadır. Ancak benzer hastalıkların dışlanması amacıyla bazı testler yapılabilir:
Kan tahlilleri: Enfeksiyon, iltihap ya da metabolik rahatsızlıkların ayırt edilmesi için kullanılır.
Genetik testler: Aile öyküsü olan hastalarda ek değerlendirme amacıyla yapılabilir.
Ayırıcı Tanı
Lipödem çoğu zaman başka rahatsızlıklarla karıştırılabilir. Bu nedenle ayırıcı tanı büyük önem taşır:
Lenfödem: Lipödemden farklı olarak ayak bilekleri ve ayaklarda da şişlik yapar.
Obezite: Vücutta genel yağ artışı vardır, lipödemde ise belirli bölgeler etkilenir.
Kronik venöz yetmezlik: Damar dolaşımındaki sorunlara bağlı şişlik ve ağrı görülür, ancak cilt altındaki nodüller lipödem için daha tipiktir.
Lipödemi Kim Teşhis Eder?
Lipödem, multidisipliner yaklaşımla ele alınması gereken bir hastalıktır. Tanı sürecinde şu uzmanlık alanlarından hekimlere başvurulabilir:
Kalp damar cerrahisi,
Dahiliye,
Endokrinoloji,
Plastik ve rekonstrüktif cerrahi,
Lenfödem terapistleri.
Doğru teşhis konulduktan sonra kişiye özel tedavi planı hazırlanır ve süreç yakından takip edilir.
